Smear testi (pap testi-pap smear-CVS) yada halka arasında “simir testi” olarak da bilinen test, kadınların korkulu rüyası rahim ağzı kanserleri açısından bir tarama testidir. Tarama testleri tanı koydurmaz, tanı testleri yapılacak hastaları belirler. Smear testi de rahim ağzı kanseri ve yıllar içinde kansere dönüşecek hücresel değişiklikleri tespit etmek ve gerekli tedavilerin uygulanması  için yapılır.

Smear kelime anlamı olarak yayma, sürüntü anlamına gelmektedir.Vücudumuzda hücreler sürekli yenilenmektedir. Bu yenilenme sırasında dökülen hücrelerden elde edilen sürüntülerin (smear) sitolojik olarak incelenmesi işlemidir. İlk olarak 1940 yılında  yunanlı bilim adamı George Papanicolaou tarafından uygulanmıştır ve onun adına itafen “PAP “testi olarakda bilinir.

Smear testi nasıl yapılır? Ağrılı mıdır?

Smear testi jinekolojik muayenenin bir parçası haline gelmiştir. Kesinlike ağrılı bir işlem değildir. Jinekolojik muayene sırasında spekulum ile rahim ağzı gözlendikten sonra özel bir çubuk (smear fırçası, spatul, brush) ile rahim ağzından sürüntü alınır. Alınan sürüntü bir lam üzerine yayılır ve saç spreyi veya alkol ile fikse edilir. “ince yayma” olarak bilinen bu yöntemde hazırlanan materyal  patoloji bölümüne gönderilir ve incelenir. Bu yöntem eskiden daha sık yapılmakla birlikte günümüzde birçok hastane ve klinikte artık sıvı bazlı yöntem kullanılmaktadır. Rahim ağzından smear fırçası ile alınan sürüntü özel sıvı dolu kaplara konularak patolojik incelemeye gönderilir. İşlem genellikle 1-2 dakika gibi kısa sürede yapılır.

Smear testi yapılırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Smear testinin doğru olarak değerlendirilmesi için hastanın son 24 saat içinde cinsel ilişkide bulunmamış olması gerekmektedir. Ayrıca son 72 saat içinde vajinal fitil, krem gibi tedaviler ile vajinal duş yapılmamış olması gerekir.

Adet kanamasının olduğu dönemde smear almak uygun değildir. Smear testi genellikle adet kanaması bitiminden 10 gün sonra bir dahaki adet kanamasına  kadar geçen sürede almak en doğrusudur. Kanamalı iken hekimin uygun görmesi durumunda alınabilir.

Hamilelik döneminde smear testi yapılabilirmi??

Genellikle biz hekimlerin istediği planlı gebelik ve bu planlama öncesi tüm rutin kontroller içinde smear testininde yapılmış olmasıdır. Her zaman bu mümkün olmadığı için yakın zamanda yapılmış smear testi yok ise hamileliğin ilk üç ayı içerisinde smear testi yapılabilir. Hamilelik döneminde yapılmasının hiçbir zararı yoktur.

Smear testinin önemi nedir??

Smear testi rahimağzı kanserleri yada tıbbi adı ile serviks kanserlerinin taramasında kullanılan bir yöntemdir. Tüm dünyada kadınlarda üreme sistemi ile ilgili en sık görülen kanserler içinde rahimağzı kanseri (serviks kanseri) meme kanserinden sonra gelmektedir. Tarama testleri içerisinde meme kanseri taramasında mamografi, rahimağzı kanserlerinde smear testi güvenilirliğini kanıtlamıştır. Bir tek hücrenin anormalliği ile gelişen rahimağzı kanseri yıllar içinde gelişmektedir. Normallikten anormalliğe dönüşüm içerisinde hücresel değişiklikleri yakalamak smear testindeki ana amaçtır. Bu sayede kanser oluşmadan tedavi sağlanmış olur. Yani smear testi hayat kurtarıcıdır. Smear testi  ile 1950’den yana rahimağzı kanser sıklığında  %79 azalma olduğu tespit edilmiştir.

Hücresel değişiklikler dışında smear testi ile rahimağzındaki enfeksiyonlar hakkında da bilgi sahibi olunabilir ve buna bağlı tedavi düzenlenebilir. Ayrıca  hormonal durum ve bunun rahimağzına etkisi hakkında bilgi sahibi olunur.

Smear testi kimlere, ne sıklıkla yapılmalıdır?

Serviks kanseri taraması ile kanser  tam oluşmadan hücresel değişiklik aşamasında iken tespit edilmesi ve hastalığın ilerleyip yayılmadan önlenmesi nedeniyle tüm kadınların taranması gerekmektedir.

Amerikan Kanser Derneği (ACS) ve Amerikan Obstetrisyenler ve Jinekologlar Birliği’nin (ACOG) hazırladıkları tarama klavuzlarına göre;

İlk tarama: 21 yaşında veya cinsel ilişki başlangıcından 3 yıl sonra

Kontrol aralığı: Her sene ya geleneksel  ya da sıvı bazlı smear (Pap) testi. Birbirini takip eden üç testin de normal bulunduğu 30 yaş üstü kadınlarda 2- 3 senede bir.

Taramanın durdurulduğu sınır: Son 10 yıl içinde birbirini takip eden üç testinde normal bulunduğu 70 yaşındaki kadınlar (ACS klavuzunda geçen ) (ACOG klavuzuna göre ise üst sınır yoktur).

Rahimağzı kanserinin smear testi ile tarama programı ile ilgili araştırmalar yapılırken tarama programına alınan hastalar yüksek riskli ve düşük riskli olmak üzere ayırılmış. Araştırmalara göre yüksek risk grubundaki hastalar serviks kanseri için aday hastalardır.

Yüksek risk grubunda

• Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu olanlar
• Herpes Simplex Virus (HSV tip 2) enfeksiyonu olanlar
• Sigara içen bayanlar
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkları olanlar
• Erken yaşta cinselliğe başlayanlar
• Kendisi ya da eşi çok eşli olan kadınlar
• Kötü hijyen
• Doğum kontrol hapı kullananlar
• Sosyoekonomik seviyesi düşük olan kadınlar yer almaktadır.

Risk faktörleri arasında özellikle HPV en önemli etkendir. Serviks kanseri tespit edilmiş hastaların %90 ve üzerinde HPV pozitifliği görülmüştür.  HPV aşısı özellikle HPV enfeksiyonlarından korunmada geliştirilmiş önemli bir aşıdır. Doğum kontrol hapı kullanımı ile rahimağzı kanserleri arasındaki ilişki tam olarak bilinmese de suçlanan nedenler arasında yer almıştır.

Sonuçlar nasıl değerlendirilir?

Rahimağzından alınan sürüntülerin sitolojik  incelemesi ile elde edilen sonuçlar farklı ekollere göre değerlendirilir. İlk olarak yapılan Papanicolaou sınıflamasıdır. Buna göre;

• Sınıf I: normal
• Sınıf II:Atipik İnflamasyon (iltihap)
• Sınıf III:Displastik hücreler (şüpheli hücreler-hafif, orta, ağır)
• Sınıf IV: Karsinoma insitu
• Sınıf V: Kanser

Bu sınıflama daha sonraki yıllarda Dünya Sağlık Örgütü ve Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından değiştirilmiş, servikal sitolojik tarama için yeni bir sistem geliştirmiştir. Bethesta sistemi olarak adlandırılan bu sistemde sonuçlar şu şekilde değerlendirilir;

• Yeterlilik ( yeterli – yetersiz)
• Tanımlama

1. Normal – İntraepitelyal lezyon ve malignite açısından negatif
2. Epitelyal – glandüler hücre anomalisi
3. Diğer

Epitelyal hücre anomalisi olan hastalarda anormalliklerin sınıflaması;

• ASCUS—önemi bilinmeyen atipik hücreler
• ASC-H—önemi bilinmeyen yüksek dereceli  atipik hücreler
• LSIL — düşük dereceli lezyon
• HSIL – yüksek dereceli lezyon

Glandüler hücre anomalisi sınıflaması;

• AGUS – atipik glandüler hücreler
• Adenokarsinom

Smear testinde anormallik olduğunda tanımlama “servikal intraepitelyal neoplazi ” yani CIN’dir . CIN I  hafif  displaziyi yani LSIL’a, CIN 2 ve 3 ise şiddetli displaziye HSIL’a eşittir.

Smear testi sonucu normal dışında gelen hastaların mutlaka hekimleri ile sonuçlarını değerlendirmeleri, hekimlerinin önerileri doğrultusunda gerekli tarama ve tanı programına alınması gereklidir. Epitelyal ve/veya glandüler hücre anomalisi tespit edilen hastalarda mutlaka HPV tiplendirmesi yapılmalı ve hastanın kliniği ve hücre anormalliğinin tipine göre bir sonraki adım kolposkopi dediğimiz ileri tanı yöntemidir.

Smear testi ücreti?

Smear testi basitçe rahimağzından alınan sürüntünün patolojik olarak incelenmesi işlemidir. Smear test ücreti patoloji labaratuarının belirlediği cüzi bir rakamdır.

Smear testi ne kadar güvenlidir?

Rahimağzı  ile ilgili patolojilerde tarama amacı ile yapılan sitolojik incelemeler en iyi incelemelerde bile %20 yanlış negatif sonuç veriri. Bunun  anlamı smear sitoltojik olarak kötü olmasına rağmen %20 oranında normalmiş gibi sonuçlanır. Yanlış sonuçlandırma ise smear alınış şeklinin yanlışlığından patoloğun deneyimine kadar birçok faktör nedeniyle olur.

Kadınlarımıza önerim jinekolojik muayenelerini mutlaka yaptırmaları ve smear testini, sonuçlarını hekimleri ile görüşmeleri, bu konuda bilgi sahibi olmalarıdır.

Unutmayalım ki en önemlisi smear testinin hayat kurtarıcı olmasıdır.