Doğumdan sonraki 6 – 12 haftalık süreye lohusalık dönemi denir. Halk arasında 40 çıkması olarakta bilinir. Bu dönem gebeliğin kadında yarattığı fizyolojik ve psikolojik değişimlerin gebelik önceki haline geri dönme sürecidir. Gebelik sürecinde olduğu gibi son derece önemli bir süreçtir. Üreme organlarımızda olan özellikle rahimdeki değişiklikler 6 haftada normal haline döner. Emzirmeyen annelerin büyük bir kısmı bu dönem sonunda adet görmeye başlarken emzirenlerde ise adetlerin tekrar başlaması yaklaşık 6 ay gibi bir süreci bulabilir, hatta bu süreyi bir miktar daha aşabilir. Doğumdan hemen sonra rahim kasılmalarına devam etmekte olup gücü doğum sırasındaki ağrılar kadar fazladır. Bunlara “takip eden ağrılar (afterpains)” adı verilir. Bu ağrılar 2-3 gün kadar devam edebilir. Doğumdan sonra  “Löşi (lochia)” adı verilen akıntılar gözlenir. İlk zamanlarda taze kırmızı kanlı akıntı “löşi rubra” gözlenir. Bu sıvının içinde kan ve doku parçacıkları bulunur. Yaklaşık 3-4 günlük bir süreci alır. Takiben miktarı azalır, rengi açılır ve buna da  “löşi seroza” denir. Löşi seroza hafif kötü kokulu olabilir ve yaklaşık doğum sonrası 22-27. günlere kadar devam eder. Bu dönemde pedlerin günde birkaç kez değiştirilmesi büyük önem taşır. Hastaların çoğunda löşi serozayı daha koyu kıvamlı ve açık renkli “löşi alba”  takip eder. Doğumdan yaklaşık 6 hafta sonra bu tüm bu vajinal akıntılar kesilmesini bekleriz. Löşi içeriği açısından enfeksiyona yatkınlık yarattığı için kötü kokulu yoğun akıntılarınız olduğunda mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekli. Bu dönemde hijyene çok dikkat edilmelidir. Sık sık pedler değiştirilmelidir.

Doğum sonrası kadınları en çok sevindiren değişikliklerden birisi de gebelik sırasında alınan kiloların verilmeye başlanmasıdır. Doğumdan hemen sonra bebek, bebeğin eşi, suyu ve doğum sonu kanamayla birlikte ortalama 4,5-5 kg kayıp olur. Ancak doğumdan sonraki süreçte özellikle bacaklarda şişme ile kendini gösteren vücuttaki sıvı birikimi nedeniyle hızlı kilo kaybı olmaz. Kilo kaybının büyük kısmı doğum sonrası 6 hf ile 6 ay arasında olmaktadır. Doğum sonrası süreçte fiziksel aktivite ve egzersizin hastanın eski formunu yeniden kazanmanın ötesinde de faydaları vardır. Gebelik boyunca genişleyen ve esneyen karın kasları ve pelvik kaslar 6 hafta sonra toparlanır. 6 haftalık sürenin sonrasında  egzersiz yapmaya başlayabilirsiniz. Dolaşım, boşaltım, endokrin gibi diğer sistemlerde olan değişiklikler de 6 hafta sonunda normal haline döner.

Gebelik sırasında saç büyümesindeki değişiklikler doğum sonrası dönemde de devam etmekte olup saçlarda belirgin dökülmeler olabilir. bu süreç tamamen geçici olup saç kaybı kellik tarzında değildir. Kaybedilen saçlar yeniden gelişecektir.

Doğum sonrası süreçte kadınlarda görülen önemli bir problemde idrar ve gaz kaçırma sorunudur. Özellikle zor vajinal doğum olmuş, vakum kullanılması durumlarında ve hastanın daha önceden ya da gebelikte kaçırma şikayeti varsa bu hastalarda kaçırma problemine daha çok rastlanmaktadır.  Geçici bir problem olması yanında 6 aydan daha uzun süren idrar ve gaz kaçırma şikayetlerinde mutlaka hekiminize başvurmanız gerekmektedir.

Epizyotomi ve Perine

Doğum sonrası dikkat edilecek noktalar

• Perine bölgenizi mümkün olduğunca kuru tutmaya çalışın ve pedlerinizi sık olarak değiştirin. (Perine hakkında detaylı bilgi için tıklayınız)
• Vajinal akıntı ile kanamanızı kontrol edin bu bölgede aşırı ağrı veya gerginlik hissi ile fazla miktarda kanama olduğunda mutlaka doktorunuza danışın.
• Tuvalet sonrası temizliğinizi önden arkaya olacak şekilde su veya antiseptikli solüsyonlar (savlon veya iyotlu solusyonlar gibi) ile yapınız. Tuvaletlerinizde bu bölgenin gaita ile bulaşmasını önleyiniz.
•  Perine bölgesine ılık veya sıcak su oturma banyoları önerilmemektedir. Hissedilen ağrıyı azaltmak için perineye buz kalıpları uygulanabilir. Soğuk uygulama bölgedeki ağrıyı azaltmanın yanı sıra ödem ve küçük hematomlarıda azaltacaktır.
• Kötü kokulu akıntı, ateş, kanama miktarında fazlalaşma gibi durumlarda hiç zaman kaybetmeden doktorunuzu arayın.
• Normal doğumdan sonra 24 saat sezaryenden sonra ise 48 saat hastanede kalmak yeterlidir.
• Doğum sonrası eve dönen anne ne şekilde doğum yaparsa yapsın (normal doğum–sezaryen) mümkün olduğunca dinlenmelidir. Ancak bu dinlenme sürekli yatma şeklinde olmamalıdır. Ev içerisinde dolaşmak, basit ev işleri yapmak hem kişinin kendine olan güvenini arttırır hem de kan dolaşımını destekler.
• Doğum sonrası eve dönen anne dilediği ve kendisine dokunmadığını düşündüğü her şeyi yiyip içmekte özgürdür. Protein içerikli gıdalar ile taze meyve ve sebzeler özellikle önerilir. Süt veren annelerin günde ortalama 2600-2800 kalori almaları gerekir.
• Bebeğin dünyaya gelmesinden sonra barsak hareketlerinde yavaşlama ve kabızlık olabileceği için dışkıyı yumuşatan lifli gıdalar ve bol sıvı alınması faydalı olacaktır.
• Normal doğumdan sonra eve çıkar çıkmaz sezaryen sonrası ise 2. günden itibaren ayakta duş şeklinde banyo yapılabilir. Su sezaryen kesisi üzerinden akıp gider. Kesi bölgesi ovalanmamalıdır. Banyo esnasında zorlamadıkça vajinaya su kaçmaz. Vajinanın yıkanması önerilmemektedir.
• Normal doğum sırasında yapılan epizyotomi kesisi genelde -doktor solak olmadığı sürece- vajenin sağ tarafında olur. Otururken ve yatarken sağ tarafa ağırlık vermemek gereklidir.
• Doğum sonrası cinsel arzularda psikolojik kökenli nedenlerden dolayı bir süre azalma olur. Genelde 12. haftadan sonra eski haline döner. Doğumdan 20-25 gün sonra cinsel ilişki başlayabilir. Emzirme döneminde yükselen Prolaktin hormonu (Süt hormonu) kadınlarda estrojen hormonu üzerinde negatif etkiye neden olarak vajinal kuruluk ve cinsel istekte azalmaya neden olabilir. Bu durumda cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilebilir. Şikayetinizin çok fazla olması ve 1 yıldan uzun sürmesi durumunda doktorunuza muayeneye gitmelisiniz.
• Doğum sonrası sık gözlenen şikayetlerden birisi de uyuşukluk ve bitkinliktir. Erken dönemde tüm iş ve aktivitelerinizi kısa tutmanızda fayda vardır. Eğer uyuşukluk halleri bir kaç haftadan daha uzun sürerse mutlaka hekiminize başvurmanız gerekmektedir. Özellikle tiroid ( halk arasında guatr bezi olarak bilinir)  fonksiyon bozukluğu ve/veya depresyon belirtisi olabilir.

Doğum Sonrası Genital Estetik

Özellikle normal doğum sürecinden sonra annelerin akıllarında şu soru belirir; acaba vajinam ne kadar genişledi? Eşimle aramda ki ilişkiyi ne kadar etkileyecek? Cinsel haz alabilecek miyim?

Genital Estetik